Wereldkankerdag 4 februari 2023

Vandaag, 4 februari, is het Wereldkankerdag. Linda Hakeboom vertelde bij Jinek over wat de diagnose kanker maar vooral ook de periode na de behandelingen met haar heeft gedaan. En ze sloeg de spijker (een paar keer) bovenop z’n kop. Ze benoemt eerlijk dat het proces ná kanker vooral eenzaam kan zijn. “In het ziekenhuis is het heel helder: dit is jouw behandelplan. Daarna is het klaar en moet je het een beetje zelf uitzoeken. Je gaat weg met “Bel maar als er iets is”. Je wil graag door met je leven. Dat maakt het lastiger om aan de bel te trekken.”
En voor de naasten van iemand met kanker heeft Linda ook een goede tip: “Blijf vragen hoe het gaat. En daarna kun je ook weer gewoon door!”.
Mooi, deze verhalen die bijdragen aan bewustwording. En wat jammer toch dat veel vrouwen na of tijdens borstkanker niet weten en vaak ook niet verteld wordt bij wie ze terecht kunnen voor een extra steuntje in de rug bij verder fysiek of psychisch herstel.
Daarom draag ik graag mijn steentje bij aan Wereldkankerdag. Vanmiddag zit ik vol met (gratis) gesprekken met dames die hiernaar op zoek zijn. En wat fijn dat ik daaraan een bijdrage kan leveren. Ook na Wereldkankerdag van harte welkom voor een gratis kennismakingsgesprek: www.upandupcoaching.nl.

Vooruit is niet altijd rechtdoor

Soms kunnen kleine opmerkingen een wereld van verschil maken. Tijdens mijn behandelingen kwam ik af en toe bij de bestralingsarts, een kleine, vriendelijke en empathische vrouw in een heeeeel groot ziekenhuis. Ze is nu professor, dus het blijkt dat ze ook een hele goedearts is. Nou ja, en ik ben er natuurlijk na 16 jaar ook nog, dus dat bewijs was min of meer al geleverd.
Toen ik voor de laatste keer bij haar kwam en een en ander met haar besprak, legde ze mij uit dat ik nu niet kon verwachten dat het met mij vanaf het einde van de behandelingen alleen nog maar in een rechte lijn bergopwaarts zou gaan. Ik moest er rekening mee houden dat het een hobbelig pad zou zijn met pieken en dalen, onverwachte bochten of wendingen. Die ene opmerking heeft mij enorm geholpen, want inderdaad gaat het vrijwel altijd zo als je herstelt van een grote klap in je leven. Je wilt natuurlijk dat alles zo snel mogelijk weer heelt en normaal is, maar de waarheid pakt anders uit. Het gaat met vallen en opstaan. En dan is het fijn als iemand je daar al een beetje op voorbereidt. Psychosociale ondersteuning bij kanker was er toen nog niet of nauwelijks, dus heel fijn dat deze arts hier ook de tijd voor nam.
Als ik dit aan mijn cliënten uitleg, zie ik het vriendelijke gezicht van deze arts voor me en tegelijk zie ik bij mijn cliënten de blik van herkenning dat dit inderdaad klopt en een blik van opluchting dat het er ook gewoon mag zijn.

Ben jij coach bij borstkanker? Is dat niet heel zwaar werk?

Afgelopen week ontmoette ik veel nieuwe mensen en hoorde ik weer een paar keer: “Ben jij coach bij borstkanker? Is dat niet heel zwaar werk?”
Nee, dat is dus niet heel zwaar werk, dat is juist heel mooi werk. Ik heb alle tijd, rust, ervaring en expertise om in een traject met een cliënte van A naar B te reizen. Zij geeft aan wat er niet lekker loopt of goed gaat en wat haar wens zou zijn. Ik ga dan niet zeggen: “Oh, dan moet je zus en zo doen en dan komt het allemaal goed!” Was het maar zo makkelijk, dan zou ik al snel overbodig zijn.
We gaan samen op pad en door te vragen, te spiegelen, te prikken, te ondersteunen ontdekt de cliënte zelf de weg door het doolhof naar het midden, naar de plek waar ze graag wil zijn. Soms is een kleine hint van mij om links- of rechtsaf te slaan wel prettig, maar in het algemeen loopt zij haar eigen pad. En wat nou bijzonder is: die allereerste stap zetten, de weg naar de ingang van dat doolhof vinden is vaak langer en moeizamer. Want wanneer weet je dat je maar beter een steuntje in de rug kunt zoeken? En waar dan? Als het goed is kan een huisarts of verpleegkundig specialist in het ziekenhuis je daarbij helpen. Maar helaas… de realiteit is dat je het meestal alleen moet uitzoeken nadat de behandelingen zijn afgelopen en daarmee ook de frequente contactmomenten in het ziekenhuis.
Als je die ingang eenmaal gevonden hebt is het hard werken en soms confronterend, maar kom je wel uiteindelijk waar je zijn wil. Zeg nou zelf: dat is toch prachtig werk.

Today is the tomorrow you worried about yesterday

Kleine zonen worden groot… Deze week kwam onze zoon bij ons eten, in mijn ogen ‘pas’ 26 maar eigenlijk al heel volwassen. Dat liet hij maar weer eens zien toen hij vertelde wat hij af en toe tegen patiënten zegt, als hij merkt dat zij zich veel zorgen maken over hun toekomst. Het is zo kort en krachtig, precies zoals hij zich graag uitdrukt.
Het kwam wel even binnen en ontroerde me, die gelijkwaardigheid die zo langzamerhand ontstaat tussen moeder en kind, waarbij je merkt dat je ook van je kinderen gaat leren. We zeggen gewoon hetzelfde tegen de mensen met wie we mogen werken! (En stiekem ook tegen onszelf)
Ik realiseerde me even hoe snel de tijd vliegt en dat hij zo gelijk heeft. Het is zó jammer om het heden te laten overschaduwen door de zorgen voor morgen.
Gelukkig kwam er daarna weer een heerlijk ouder-kind momentje: mam, mag ik een koffer lenen en oh ja, ook morgen je auto?

Niets is moeilijker terug te vinden dan verloren vertrouwen

Vertrouwen is iets dat je van binnenuit moet voelen. Vertrouwen in mensen, artsen of vertrouwen in je lijf is oh zo belangrijk. Het is een ‘pluis’ gevoel en kan heel diep zitten. En wat als je vertrouwen geschaad wordt? Contact met mensen kun je desnoods nog verbreken en je kunt ook een nieuwe arts zoeken die beter bij je past. Maar je kunt het vertrouwen in je lichaam dat je in de steek heeft gelaten toch niet opzeggen? Dat moet je zien te herstellen en daarvoor moet bij jezelf op zoek gaan. Maar hoe dan? Hoe bouw je dat weer op?
Het is dan vooral heel belangrijk dat je het vertrouwen in JEZELF behoudt of herstelt. Vertrouw erop dat jij tegenslagen aankunt, dat je niet alleen bergen kunt verzetten maar ook bakens kunt verzetten. Dat je wat er op je pad komt ook aankunt. Heb je niet al eens gedacht in het leven: oooh, als dat maar niet gebeurt, want dat kan ik echt niet aan! En dan gebeurde het toch en dan blijkt dat je het wel aan kunt! Dát is bakens verzetten, dat is veerkracht hebben, dat is vertrouwen in jezelf hebben.
Maar soms ontbreekt het echt wel even aan dat vertrouwen of die veerkracht. Dan moet je op zoek naar wat je kan helpen, wat je inspireert om je kracht weer te hervinden.
Op vakantie stonden we voor de magische rots Es Vesdra, een onbewoond eilandje dat vol mineralen en metalen en zit, waardoor het een magische kracht zou hebben en uitstralen. Ook al ben ik tamelijk nuchter van aard, deze moest ik zien want iedereen kan een beetje extra power gebruiken, nietwaar? En wat voelde ik? Een grote rust en een prachtige plek waar ik nog even wilde blijven. Dat hebben we dan ook gedaan omdat het gewoon goed voelde. Het leverde een mooie herinnering op die ik makkelijk kan terughalen. En zo heeft iedereen wel ergens een een plek of een moment dat kracht oplevert: de natuur, een kerk binnenlopen, een mooi boek, meditatie, een kaarsje opsteken, een goed gesprek, vul het zelf maar in. Dat kan je kracht geven en vertrouwen in jezelf weer opbouwen.

Wat wij in het leven niet kunnen controleren, leert ons het meest over loslaten

“Loslaten” is een veelbesproken onderwerp in mijn praktijk. Zo vaak krijgen mensen het advies van anderen om negatieve gedachtes of gevoelens die zich meester van je kunnen maken “los te laten”. Nare gedachtes of angstgevoelens over terugkeer van de ziekte of over het risico op uitzaaiingen kunnen zomaar af en toe of regelmatig opdoemen als je eenmaal bent geraakt door (borst)kanker. Maar wat is dat loslaten precies? En hoe doe je dat loslaten dan?
Eigenlijk krijgen we op dit moment allemaal een flink lesje in loslaten. Er gebeurt nogal wat om ons heen in de wereld waar we weinig invloed op kunnen uitoefenen. Daardoor kun je je machteloos voelen, alsof je de controle kwijtraakt. Als wij ons alles wat er om ons heen gebeurt zouden aantrekken en ons voortdurend ernstig zorgen zouden maken, dan zou er haast geen vreugde in het hier en nu meer zijn (zie mijn Monday Motto van vorige week). We moeten vertrouwen hebben in degenen die de regie hebben over de grote wereldzaken of – kleiner – onze medische zaken en waar mogelijk ons eigen steentje bijdragen. Vrouwen die geraakt zijn door borstkanker krijgen deze onzekerheden en hun eigen onzekerheid er nog eens bij. Pffff kun je nagaan…
Daarom is het heel belangrijk om goed te zien waar je zélf invloed op kunt uitoefenen en die invloed of regie dan ook te nemen. Dat maakt je krachtiger en daardoor kan het vertrouwen (in bv je lichaam) weer groeien.
En wat is dan de positieve tegenhanger van loslaten? Misschien is dat wel vertrouwen? Neem gerust contact met me op als je hierbij een steuntje kunt gebruiken, want dat loslaten is makkelijker gezegd dan gedaan.

Hoe eet je een olifant? Met kleine hapjes!

Dochterlief en vriend hebben een huis gekocht. En daarmee een tuin. En terwijl er binnen druk geklust en geverfd wordt, zoek ik de rust op in de tuin en ga daar maar eens aan de slag. De basis is goed maar er is in hele lange tijd niets meer aan gedaan. Waar te beginnen? De overwoekerende klimop? Het vele onkruid tussen de tegels? Snoeien? Pfffff…. ik begin op mijn gemak op een terras en pluk wat onkruid tussen de tegels weg. Langzaam maar zeker begint het op te knappen en krijg ik zin in de rest. Ik besluit niet één project tegelijk te doen, maar de tuin van voren naar achteren stukje bij beetje aan te pakken. Een beetje klimop weg, een beetje snoeien, een beetje onkruid verwijderen op het terras. Zo kan ik ook lekker de schaduw volgen. En zo knapt de tuin meter voor meter op. Als een paar vierkante meter ‘klaar’ is, maak ik het ook meteen leuk met een zitje of een hoekje, zo ben ik nou eenmaal. En als ik dan achterom kijk, zie ik wat ik bereikt heb, ben ik tevreden en erger ik me niet zo aan de bergen met snoeimateriaal die nog afgevoerd moet worden of de overwoekerde stukken die nog aan de beurt moeten komen.
Tijd genoeg om te reflecteren tijdens het onkruid verwijderen en ik moet denken aan het mooie gezegde:
Hoe eet je een olifant? Met kleine hapjes.
Het motiveert en het werkt echt. Wees tevreden met wat je al behaald hebt en kijk niet alleen naar wat er nog voor je ligt. Dan houd je het een stuk beter vol. En nu, na een paar dagen is de achtertuin klaar. Die mag het jonge stel nu zelf gaan bijhouden. En wat ligt er voor me? Juist, de voortuin! Ook weer met die kleine hapjes. Aan de slag!

Je ziet wat je wilt zien

Begin juli waren we een paar dagen in Cadzand-bad, aan de rand van een prachtig natuurgebied, het Zwin. We hebben gefietst en gewandeld en genoten van de rust van het voorseizoen. Op de grens met België zagen we deze haiku. “Een haiku is als het ware een foto-impressie in woorden gevat. Het gaat over het beleven van het zijn. Dat is niet in woorden uit te drukken maar wel in woorden te suggereren. Een goede haiku zet de lezer aan het nadenken over de woorden van de dichter en het beleven hiervan. Uiteindelijk gaat het om de glimlach van de lezer. ” (deze uitleg stond erbij te lezen).
De combinatie van het weidse en ‘lege’ natuurgebied (geen mens te zien) en deze treffende haiku was echt prachtig en iets om intens van te genieten. Een dag later in het weekend was het een stuk drukker op het strand. Ik dacht aan deze haiku en focuste me op de bootjes en de leegte die er net zo goed nog steeds was en genoot weer. Ik zocht naar schelpen en haaientanden die je daar kunt vinden (maar ik niet natuurlijk…). Ik zag wat ik wilde zien. Mooie les daar uit het Zwin.

Hoe je omgaat met iets dat op je pad komt, is een keuze

Onlangs was ik met 7 vriendinnen een week in Zweden waarvan 5 dagen zo ongeveer in the middle of nowhere, in een houten huis aan een prachtig verstild meer. Natuurlijk was het meestal een kippenhok en hebben we onbedaarlijk veel gelachen. Meestal om niets. Maar er was ook tijd voor rust, lummelen, niets doen, wandelen, kanoën, gesprekken en verdieping.
Op een dag opperde ik het idee van een stiltewandeling omdat ik uit ervaring weet hoeveel je dat kan brengen. Iedereen vond dat een mooi idee en ik ging een stap verder en vroeg of ik de dames ook een motto ter verdieping van de wandeling mocht meegeven en ook daarover was iedereen enthousiast. Ik vertelde hen over het boek De Keuze van Edith Eger dat diepe indruk op mij en zoveel anderen heeft gemaakt. Er zijn nare situaties die je zomaar overkomen in het leven. Het is dan de kunst om de beste manier te zoeken ermee om te gaan. Je hebt geen keuze in wat je overkomt maar wel in hoe je ermee omgaat.
Alle dames hadden wel zo’n ervaring gehad en konden ook wat met dit thema. Degene die het gebied op haar duimpje kende wist een prachtige route die op een bijzondere plek zou eindigen. Zij drukte ons op het hart pas na haar seintje weer de stilte te gaan verbreken. Zo gingen wij in stilte op pad en leidde zij ons naar deze plek. De ervaring om dit natuurschoon in stilte te mogen ervaren en te laten binnenkomen was heel bijzonder en mooier dan wanneer we hier kwetterend en bezig met heel andere zaken waren aangekomen. En ook heel mooi: iedereen had wat gevonden in het thema: je hebt altijd een keuze. Voor zichzelf of voor een dierbare.
Gewoon eens doen zo’n stiltewandeling gekoppeld aan een motto. Wie weet wat het je brengt.

Trust your yourney, your speed doesn’t matter. Forward is forward.

Deze week heb ik weer afscheid genomen van een hele fijne cliënte. Ik geef bij het laatste gesprek altijd een persoonlijk geschreven kaartje mee dat naar mijn gevoel de rode draad was van onze gesprekken. Ik zag deze quote en moest meteen aan haar denken. Zij kwam bij mij op doorverwijzing van het ziekenhuis na de behandelingen omdat zij worstelde met de impact van de behandelingen na de borstkanker. Het viel haar zwaar weer op te krabbelen en ze wist niet waar te beginnen. Gaandeweg het traject bleek waar de rode draad zat: teveel te snel willen. Ook hier gaven de kleine stappen met net zo goed grote successen de doorslag. Zowel in haar privéleven als op het werk.
Het is zo herkenbaar en zo voorstelbaar dat je zo snel mogelijk weer ‘de oude’ wilt zijn, maar helaas werkt het zo niet in de de werkelijkheid. Wat werkt wel? Denken aan die schildpad… vertrouw op je reis, het gaat er niet om hoe snel je gaat maar dat je komt waar je wilt zijn.

Je bent veel sterker dan je denkt. Dat geldt voor mensen die iets heel naars overkomt zoals een ziekte, verlies van een dierbare of oorlog.
Iedere ochtend staat in de Volkskrant een artikeltje ‘Bericht uit de schuilkelder’ waarin verslag wordt gedaan van het leven dat op dit moment geleid wordt in Oekraïne door b.v. inwoners die moeten schuilen of gevlucht zijn. De berichten blijven een grote kracht uitstralen, die me iedere keer weer raakt maar die ik ook zo vaak zie bij mijn cliënten en me dan net zo goed ook raakt.
Dit fragment komt van een vluchteling:
Ik wandelde door een prachtige buitenwijk, waar de tuinen van de huizen vol bloesembomen stonden. Vogels kwetterden. Ik zag deze kersenboom en dacht: ja, zo moet je ernaar streven om te leven. Zelfs als al je takken zijn afgesneden, kun je nog de kracht vinden om te bloeien. De natuur leert ons wat we moeten doen. Mijn verwoeste land zal, net als deze kersenboom, weer herrijzen. Wij, Oekraïners, hebben veel kracht, wij zullen weer bloeien”.
Dat is pas een quote die uit het leven gegrepen is en die toepasbaar is op zoveel situaties.

Heb geduld met jezelf. Niets in de natuur bloeit het hele jaar.

Als de behandelingen voorbij zijn moet alles weer zo snel mogelijk terug naar het oude. Dat is een groot verlangen van alle borstkankerpatiënten zelf, hun omgeving, maar soms ook van hun werk.
Maar net dán komt de realiteit pas echt om de hoek kijken… De impact en de gevolgen van de behandelingen voor borstkanker worden pas echt goed duidelijk als de behandelingen voorbij zijn en je de tijd krijgt alles te overzien en aan je herstel te gaan werken. Dan zul je merken dat sommige naweeën van de behandelingen heel snel weer verbeteren, andere meer tijd nodig hebben, weer andere veel meer tijd nodig hebben en… dat sommige dingen voorgoed veranderd zijn.
Gun jezelf die tijd om te ontdekken wat er met jouzelf is gebeurd. Kijk er met een open blik naar en neem je omgeving mee in dit herstel, alleen dan krijg je meer begrip voor hoe je je daadwerkelijk voelt. Zoek hulp waar dat aan de orde is b.v. om je conditie weer op peil te krijgen.
Een van de grootste valkuilen na het afronden van de behandelingen is: Zo, het is voorbij en nu is alles weer bij het oude. Niet dus. Denk dan aan die tulpenvelden die nu uit de grond gaan schieten. Je ziet altijd wat tulpen ertussen die wat later bloeien of dit jaar niet bloeien. Of een jaartje overslaan. Dat regelt de natuur zo en dat vinden we heel gewoon.

Om te kunnen zeggen dat je onzeker bent, heb je een heleboel zelfvertrouwen nodig.

Te vaak zie ik in mijn praktijk dat vrouwen die door zoiets ingrijpends als borstkanker zijn geraakt, zich sterker voordoen dan ze zich eigenlijk voelen. Daar kunnen allerlei redenen aan ten grondslag liggen. Je wilt geen zeur gevonden worden, je hebt kleine kinderen en wilt niet dat ze zien hoe moeilijk je het hebt, je geest kan je lichaam niet bijbenen, je wilt zo graag gezien worden als degene die je altijd al was: die sterke vrouw. Vaak worden angsten of onzekerheden om deze redenen niet gedeeld.
Maar daarmee kun je de mensen om je heen op het verkeerde been zetten. Soms kun je die sterke vrouw even niet zijn om dat je lichaam dat niet toelaat b.v. tijdens de behandelingen of omdat je angstig bent of verdrietig. Dan kun je beter zeggen wat er aan de hand is en hoe je je daadwerkelijk voelt. Probeer het eens, het zal je opluchten en je kunt er veel voor terug krijgen, vooral begrip. Dat is pas sterk.

SOMS VOEL IK ME NET EEN KAMELEON

Gisteren, 4 februari, was het Wereldkankerdag . Natuurlijk droeg ik vanuit mijn praktijk Up and Up Coaching graag een steentje bij aan de bewustwording rondom de impact van kanker. Ik hield weer een ‘open dag’ waarop mensen mochten ‘binnenwandelen’ voor een gesprek over wat borstkanker met hen heeft gedaan. Dit jaar door de coronamaatregelen allemaal niet persoonlijk maar virtueel natuurlijk. Tijdens het gesprek gaf ik graag meteen wat tips and tricks voor het omgaan met de impact van borstkanker.
Die open dag was noodgedwongen virtueel en door een storing bij onze internet provider zelfs uitsluitend  telefonisch i.p.v. via beeldbellen. Maar dat bleek geen enkel probleem, integendeel. Vijf aanmeldingen voor gesprekken had ik ontvangen, waarbij dit jaar de vrouwen die contact zochten uit het hele land kwamen. Afstand speelt tenslotte geen rol bij een virtuele open dag. Dat was dan een voordeel bij een nadeel.
Alle gesprekken waren anders van karakter en allemaal waren ze even bijzonder.
De volgende vragen kwamen b.v. voorbij:
Kan het zijn dat ik na 10 jaar nog last heb van de gevolgen van de behandelingen na borstkanker?
Hoe kan ik het beste reïntegreren op mijn werk?
Ik heb uitgezaaide borstkanker en vind de impact daarvan op mijn gezin moeilijk. Hoe kan ik daar het beste mee omgaan?
Ik ben soms nog zo vermoeid. Is dat wel normaal en wat kan ik daaraan doen?
De behandelingen zijn klaar en iedereen om mij heen denkt nu dat alles weer bij het oude is. Maar zo voelt het niet voor mij. Hoe kan ik dat het beste duidelijk maken?
Zoveel verschillende vrouwen, zoveel verschillende verhalen en dat allemaal op één dag. Dat geeft maar weer eens aan hoe veelomvattend het proces van omgaan met borstkanker is. En met hoeveel vragen vrouwen blijven zitten tijdens de behandelingen of als de behandelingen achter de rug zijn.
Ik kijk heel tevreden terug op Wereldkankerdag 2021. Zonder dit initiatief had ik deze dames waarschijnlijk niet net dat steuntje kunnen geven dat ze even nodig hadden. Heel graag paste ik me, net zoals bij mijn eigen cliënten, aan hun situatie en hulpvraag aan, net als een kameleon aan zijn omgeving.

HET NIEUWE JAAR GOED BEGINNEN MET EEN AFSLUITING

Vandaag sloot ik samen met een dankbare cliënte een coachtraject af, het was zelfs een beetje feestelijk. Gebak, cadeautjes en niet te vergeten een prachtige tekening van de kinderen. Ruim een half jaar mocht ik aan haar zijde meelopen en kwamen er veel onderwerpen voorbij die we samen uitdiepten en waarvoor ik handvatten mocht aanreiken. Of waarvan de handvatten eigenlijk voor het oprapen lagen, en door de cliënte ontdekt werden. Want zo werkt het eigenlijk. Ik hoef de oplossing niet eens aan te bieden, door de gesprekken vindt de cliënte ze zelf.
Bij Up and Up Coaching komen vooral onderwerpen ter sprake die soms wel en maar heel vaak ook niet meteen voor de hand liggen. Ze kunnen alleen niet als vanzelfsprekend door jezelf of door je omgeving aangeraakt of opgelost worden. Het zijn ook vaak onderwerpen waarvoor vanuit de reguliere zorg te weinig tijd en aandacht is, laat staan in coronatijd.
Als er de beroemde coach-cliënt-klik er is en het traject wordt omarmd, dan kunnen er alleen maar mooie dingen gebeuren en positieve stappen gezet worden. Dat wil niet zeggen dat het daarmee ook een makkelijk traject is, het vergt veel energie en aandacht van de cliënte. Ik vind het altijd heel bijzonder om onderdeel te kunnen zijn van dit helingsproces. Want, het kan niet vaak genoeg gezegd worden, het proces is gewoon niet ‘klaar’ wanneer de behandeling klaar is. Zoals ‘mijn’ oncoloog ooit zei: “Dan begint het pas“. Ik ben altijd zelf ook heel dankbaar als een cliënte dankbaar is. Want ik leer iedere keer weer van de vrouwen die ik mag bijstaan.
Vanmiddag start weer een nieuw traject met een nieuwe cliënte. Weer iemand die náást de coronaperikelen nog eens haar eigen hele vervelende jaar heeft beleefd. Ook dat wordt vast een mooie start van haar en van mijn nieuwe jaar.

“Gelukkig heb je je wenkbrauwen nog” Wat je wel en niet moet zeggen tegen kankerpatiënten.

Wat een goed artikel verscheen in de Volkskrant op 4 december jl. Je kunt het hier lezen. Zo ontzettend herkenbaar voor iedereen die met kanker of een ernstige ziekte te maken heeft gekregen. Het gaat over de goedbedoelde maar vaak ook lompe opmerkingen waarmee je te maken krijgt vanuit je omgeving als je kanker hebt (gehad).

Tijdens het coachingtraject komt eigenlijk altijd het onderwerp voorbij dat je omgeving opeens zo anders op je reageert als je vertelt dat je kanker in je leven is gekomen. Je gaat ervan uit dat alle opmerkingen uit een goed hart komen en niet kwetsend bedoeld zijn, maar toch… ze komen niet altijd goed over en kunnen zelfs pijn doen. Ik leg mijn cliënten vaak uit dat je meteen na de diagnose er van je verwacht wordt dat je een communicatie-expert wordt. Hoe ga je optimaal communiceren met je arts, iemand die je nog helemaal niet kende en die jou niet kent en die nu voor jou gaat zorgen. Durf je je vragen te stellen aan iemand die je het gevoel geeft eigenlijk geen tijd te hebben.  Durf je kritisch te zijn? Durf je aan te geven wat jóuw wensen zijn? Of dat je iets helemaal niet ziet zitten?

En dan communicatie-expert in je persoonlijke omgeving…  wie vertel je wat? Je hoeft toch niet zo in detail te treden bij een buurvrouw als bij je beste vriendin? Wat doe je met impertinente of nieuwsgierige vragen? Wat vertel je op je werk? Hoe praat je met je kinderen? En dit is lang nog niet alles wat er op je af kan komen. WOW! Wat is het ontzettend veel wat er van je gevraagd wordt. En hoe ga je daarmee om?

Natuurlijk kan ik nu gaan vertellen dat ik je erbij kan helpen om dit voor jezelf in goede banen te leiden en hoe je die communicatie-expert kan worden, maar eerst wat voorbeelden uit mijn persoonlijke dossier:

Bij de chirurg: “Dokter, waarom moet er nu toch zo heftig behandeld worden?” “Omdat het MOET mevrouw.” (en hij liep de kamer uit) Daar zat ik, halfnaakt met al mijn vragen.

“Ik zag je korte haren en toen ben ik maar eens gaan rondvragen in het dorp en toen hoorde ik dat je kanker hebt. Meid, wat errug voor je!”

Terug op het werk, eenmaal zonder pruik zei de conciërge: “Ik vond je langere haar je toch leuker staan”.  Ik soort van vrolijk: “Ik ook!”

14 jaar na diagnose: “mijn achterbuurvrouw heeft  OOK borstkanker” (Dat woordje ook, hè…., hoppa je hebt dus nog steeds dat stempel op je voorhoofd. )

Midden in de chemo zitten, 2 jonge kinderen overeind houden, amper op je benen kunnen staan en dan horen: “Mijn achternicht heeft ook borstkanker, maar die heeft het veel zwaarder te pakken dan jij, dan bof jij maar.”

De klassieker: “Maar ik kan ook onder de bus komen, hè?” (Ja.. dat klopt maar bij alle ellende kan ik dat óók nog eens…)

Het laatste wat ik wil bereiken met dit te delen is medelijden, maar ik hoop wel wat meer begrip te kweken. Ik weet echt 100% zeker dat iedereen die te maken krijgt met borstkanker ook te maken krijgt met onhandige opmerkingen als deze of als in het artikel. Met als klap op de vuurpijl natuurlijk “Meid, wat zie jij er goed uit!!” terwijl je jezelf in de spiegel niet herkent en vindt dat je er nog nooit zo belabberd hebt uitgezien.

Maar hoe kun je het dan goed doen? Vanuit de patiënt: geef je grenzen aan en wees eerlijk. Verzin een paar goede oneliners waarmee je een gesprek in voor jou goede banen kunt leiden of kunt ombuigen als je geen zin hebt in een gesprek over kanker, want je bent tenslotte meer dan dat.

Vanuit de omgeving: vraag wat iemand nodig heeft. Toon échte interesse, en vraag ook naar de gewone gang van zaken in het leven, niet alleen naar de kanker en luister!! Geef geen adviezen en vergelijk de situatie niet met iemand anders met borstkanker. En bovenal: vertel gerust ook hoe het met jezelf gaat, dat deden jullie toch altijd al?

Ik ben altijd uitgegaan van de beste intenties, dus heb me nooit laten kwetsen door opmerkingen die bij mij verkeerd vielen, maar je ziet dat ik ze wel nog weet. De mooie en ondersteunende opmerkingen overheersten gelukkig ruimschoots. En soms zat er zo’n pareltje tussen als deze van David, het toen 10 jarige beste vriendje van onze zoon. Hij belde op : “Hee, Jacq. met David. Hoe is het met je? Papa vertelde me dat je zo ziek bent. Wat ontzettend stom voor je. Ik hoop echt dat je snel beter wordt! Mag ik met Reinier spelen?”